“ฉันเชื่อมั่นและขอประกาศว่าศิลปะที่แท้จริงนั้นล้วนมาจากความประทับใจ หรือ ‘ประสบการณ์’ ซึ่งเรารับมาจากโลกภายนอก”

 จดหมายจากบาร์ตอกถึง Marta Ziegler และน้องสาว Hermina วันที่ 4 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1909

    

    ปีค.ศ. 1926 เป็นปีที่บาร์ตอกประพันธ์ผลงานสำคัญๆ สำหรับเปียโนไว้เป็นจำนวนมาก เช่นเปียโนคอนแชร์โตหมายเลข 1 เปียโนโซนาต้า ชุดเก้าเพลงสั้น และ Out of Doors (กลางแจ้ง) ต่างจากผลงานในระยะแรกที่ใช้ทำนองเพลงพื้นบ้านอย่างเด่นชัด      ผลงานนี้ราวกับต้องการสื่อถึงลักษณะและจิตวิญญาณของวัฒนธรรมชนบทที่เป็นนามธรรมมากกว่า Out of Doors มีทั้งหมด 5 ท่อนได้แก่ With Drum and Pipes (ด้วยเสียงกลองและปี่) Barcarolla (เพลงชาวเรือ) Musettes (ปี่ตระกูลปี่สก็อต) The Night’s Music (ดนตรีแห่งราตรีกาล) and The Chase (การไล่ล่า)

    With Drum and Pipes เปิดด้วยเสียงที่กระแทกกระทั้นคล้ายเสียงกลองโดยใช้โน้ตที่ต่ำที่สุดของเปียโน ในตอนกลางเปลี่ยนไปใช้ช่วงเสียงที่สูงขึ้นและมีทำนองมากขึ้นเพื่อเลียนเสียงของเครื่องลมไม้

    ในปีค.ศ. 1921 บาร์ตอกอาศัยในอพาร์ตเมนต์ติดแม่น้ำดานูบในกรุงบูดาเปสต์ ซึ่งอาจจะเป็นแรงบันดาลใจให้แต่งเพลง Barcarole (สะกด Barcarolla ในที่นี้) ซึ่งเป็นเพลงชาวเรือที่มีจุดกำเนิดในกรุงเวนีซ Barcarole ของบาร์ตอกที่ปรากฏในทั้ง Out of Doors และชุดเพลงสำหรับเปียโน Mikrokosmos (No. 125 Book IV) นั้นมีเอกลักษณ์คือจังหวะและทำนองที่ซับซ้อน

    Musette เป็นเครื่องดนตรีในตระกูลของปี่สก็อตซึ่งพบในรอบๆ ทวีปยุโรปเช่น Duda ของชาวฮังกาเรียน Cimpoi ของชาวโรมาเนียน และ Gaidy ของชาวเช็คและสโลวัค ซึ่งทั้งสามเป็นกลุ่มวัฒนธรรมดนตรีที่บาร์ตอกศึกษา ท่อนนี้มีการใช้เสียงกระด้างในคู่ 5 เพื่อเลียนเสียงของปี่ที่เพี้ยนเล็กน้อย ยิ่งไปกว่านั้นยังมีความไม่แน่นอนและหุนหันโดยที่บาร์ตอกกำหนดไว้ในบางตอนนว่า ”เล่นสองหรือสามครั้งก็ได้ตามแต่ปรารถนา” ซึ่งเป็นลักษณะที่มีความคล้ายคลึงกับบทเพลงของชาวชนบท

    ลูกชายของบาร์ตอกกล่าวว่าบาร์ตอกสนใจในธรรมชาติมาก เขามักจะเก็บสะสมตัวอย่างแมลงและผีเสื้อ The Night’s Music นอกจากจะเป็นชื่อของบทเพลงแล้วยังหมายถึงแนวการแต่งเพลงที่ปรากฏในผลงานช่วงหลังของบาร์ตอกเช่นในเปียโนคอนแชร์โตและสตริงควอเต็ต มีเอกลักษณ์คือการใช้ Cluster Chord เป็นพื้นหลังประกอบกับทำนองสั้นๆ ที่มีชีวิตชีวา เป็นการสื่อถึงกลางคืนที่เต็มไปด้วยการเคลื่อนไหวของสรรพสัตว์ ท่อนนี้ไดรับแรงบันดาลใจจากตอนที่บาร์ตอกพักอยู่ที่ Szőllőspuszta ณ ที่ราบลุ่มของฮังการี มีการเลียนเสียงของแมลงและแว่วทำนองคล้ายเพลงพื้นบ้าน

    The Chase สื่อถึงการไล่ล่าที่ไม่หยุดหย่อน    โดยมีมือซ้ายที่ขับเคลื่อนไปข้างหน้าอย่างต่อเนื่องประกอบกับทำนองอันเร่งเร้าของมือขวา การไล่ล่านี้นำ Out of Doors จบลงด้วยความตื่นเต้น

 

ข้าพเจ้ามองว่าเพลงนี้สะท้อนให้เห็นถึงประสบการณ์ส่วนตัวของบาร์ตอกโดยเฉพาะช่วงที่กำลังศึกษาเพลงพื้นบ้าน เป็นเพลงที่สนุกมากๆ ทั้ง 5 ท่อนแตกต่างกันทั้งเรื่องราวและลักษณะดนตรีแต่กลับเสริมกันได้อย่างลงตัว การเล่นเพลงนี้ทำให้ข้าพเจ้าเข้าใจผลงานเปียโนของบาร์ตอก ที่ตัวเขาเองกล่าวว่า “มีแต่เนื้อ” ซึ่งข้าพเจ้าเห็นด้วยเพราะเป็นดนตรีที่แทบไม่มีการประดับประดา แต่ละท่อนใช้องค์ประกอบทางดนตรีไม่มากทว่าแทบจะกลั่นออกมาอย่างเข้มข้น เหนือกว่าสิ่งอื่นใดข้าพเจ้ายินดีมากที่มีโอกาสได้บรรเลงบทเพลงนี้ ผู้ฟังบางท่านอาจจะไม่ค่อยเข้าใจ Out of Doors เพราะมีสำเนียงที่ “แตกต่าง” จากดนตรีที่คุ้นเคยเล็กน้อย ในกรณีนั้นข้าพเจ้าแนะนำให้จินตนาการถึงเรื่องราวระหว่างฟังและให้แต่ละท่อนนำท่านไปสู่บทใหม่ สุดท้ายข้าพเจ้าอยากบอกว่าดนตรีนี้มีระบบแบบแผนและทำลายสุขภาพน้อยกว่าเสียงบนท้องถนนของกรุงเทพฯ เสียอีก

 

        “I strongly believe and profess that every true art arises under the influence of impressions —‘experiences’— which we gather from the external world.”

    Bartók to his future first wife Marta Ziegler and her sister, Hermina, February 4, 1909,

 

    Bartók produced many substantial piano compositions in 1926 - Piano Concerto No. 1, Piano Sonata, Nine Little Pieces, and Out of Doors (Szabadban). Unlike many of his earlier works, Out of Doors doesn’t include explicit folk melody, but rather a reference to the abstract idea or spirit of the rural culture. This composition consists of five movements: With Drum and Pipes, Barcarolla, Musettes, The Night’s Music, and The Chase.

    With Drum and Pipes marks the opening of the suite with percussive sound, using the lowest notes of the piano conveying the sound of percussion. In the middle section music moves to higher register with more melody depicting wind instruments which alternates back to fiery percussive coda.

    In 1921, Bartók lived in an apartment next to the Danube in Budapest. This might inspire him to write this Barcarole (or Barcarolla) - a boatman song originated in Venice. Bartók’s Barcarole, as appears in Out of Doors and Mikrokosmos No. 125, Book IV,  is characterized by intricate rhythm and melody.

    Musette belongs to the family of Bagpipes, which is found throughout Europe; for example, Duda of Hungarian, Cimpoi of Romanian and Gajdy of Czech/Slovak - three sources of focus in Bartók's study of Folk music. This piece features perfect fifth intervals with added dissonance to imitate the sound of slightly-out-of-tuned bagpipe. It is a quite quirky movement. Bartók gave performer a freedom by writing down in some part “due o tre volte ad lib.” or “to play two or three time as desired” which is close to the nature of folk music.    

    According to his son, Bartók took great interest in nature. When he was young he often collected sample of insects and butterflies. The Night’s Music is not not only the name of the fourth movement of this suite but also the style of composition which appears in late Bartók’s music - Piano Concertos, String Quartets, etc. It is characterized by ostinato clustered chord serving as background to more active burst of melody or motives. This is Bartók’s reflection of a night active with movement of animal in the surrounding. This movement was inspired by Bartók’s stay at his sister’s family home in bucolic Szőllőspuszta in Great Hungarian Plain. It contains prominently the imitation of insect sound and echoing folk-like melody. 

    The last movement, The Chase, has a relentless character with continuous patterns in left hand and driving melody in right hand. This ferocious pursuit ends Out of Doors with thrill.

 

I view this composition as a reflection of Bartók’s personal experiences especially during the time he was studying folk music. These 5 movements are very fun to play. They are very different yet complement each other very well. Out of Doors really opened the door to the sound world and ideology of Bartók. The later piano composition of Bartók is what the composer called “to the meat and bone”; which means he moved away from ornate style of the Romantic by using less but condensed material. Above all, it’s a great pleasure for me to perform this piece as I think it should be heard more. Some might find it difficult to grasp due to its dissonant and erratic sound world. In that case, I advise you to just picture or narrate a story in your mind and let each movement take you to different chapter. Lastly, let us remember that this music is much more organized and safer than what we usually hear on the noisy streets of Bangkok.